رییس جمهوری در همایش بین المللی سیاست‏های صنعتی و تجاری برای توسعه صادرات و اشتعال، با تاکید بر اینکه "دنیای اقتصاد باید دنیای رقابت سالم باشد" ، گفت: بسته سیاستهای جدید حمایت از تولید با هدف ایجاد و تقویت رونق اقتصادی در شش ماهه دوم امسال ، نهایی شده است و این می تواند حرکت خوبی در مسیر رونق اقتصادی ایجاد کند و جزئیات آن توسط وزیران مربوطه، بزودی به مردم اعلام می شود.

به گزارش روابط عمومی همایش بین ‏المللی سیاستهای صنعتی و تجاری برای توسعه صادرات و اشتغال، متن سخنان حجت الاسلام و المسلمین دکتر حسن رحانی به این شرح است:

بسم الله الرحمن الرحیم

الحمدلله رب العالمین و صلی الله علی سیدنا و نبینا محمد و آله الطاهرین و صحبه المنتجبین

بسیار خوشحالم برای توفیقم جهت حضور در جمع صاحب نظران، فعالان اقتصادی و کارآفرینان در شرایط نوینی که امروز به لحاظ روابط بین‌المللی با آن مواجه هستیم.

برای این که کشور بتواند از لحاظ اقتصادی در مسیر رونق قرار گیرد، شاهد ثبات در حرکت اقتصادی باشد، برای آینده امیدآفرین باشد، مسیر آینده اقتصادش قابل پیش‌بینی باشد و به ثبات حرکت سیاست‌هایی که چارچوبهای حرکت اقتصادی را تعیین می‌کند اطمینان داشته باشد، ضروری بود که دولت یازدهم با توجه به شرایطی که در آغاز دولت از لحاظ اقتصادی کشور با آن مواجه بود قدم‌های مهم، محکم و باثباتی را برای رفع مشکلات اقتصادی بردارد.

آنچه دولت تا امروز انجام داده در سایه امید، اعتماد و همچنین مشارکت مردم در مسایل اقتصادی بوده است. این دولت معتقد است در صورتی می‌توانیم در زمینه اقتصادی حرکت مناسب و مستمری داشته باشیم که شرایط اقتصادی ما و محیط اقتصادی ما محیط مناسبی باشد و فضای کسب و کار بهبود یابد.

بر همین مبنا، بنای دولت بر تقویت بخش خصوصی در اقتصاد و ایجاد یک رقابت سالم در اقتصاد است که اگر این دو محقق شود و ما بتوانیم حمایت لازم را از بخش خصوصی انجام دهیم و موانع تولید را برداریم و فضای اقتصاد ما فضای رقابتی باشد، می‌توانیم از موانع عبور کنیم.

البته برای حرکت‌های اقتصادی داخلی ما یک مسأله و مانع بسیار مهم از روز اول در فضای بین‌المللی وجود داشت. بی‌تردید اقتصادی که در فکر صادرات و واردات نباشد، اقتصادی که بخواهد درون‌نگر باشد و به بیرون توجه نداشته باشد، ‌اقتصادی که بخواهد به مزیت‌های اقتصادی توجه نکند، اقتصادی که نخواهد تمرکز و همچنین انحصار را در شرکای اقتصادی‌اش کنار بگذارد، نمی‌تواند اقتصادی جهشی و رو به جلو باشد. به این دلیل لازم بود مانع تحریم را که دیواری پیش روی فعالان اقتصادی بود، برداریم و فضای سیاسی را در منطقه و جهان برای پیشرفت اقتصادی کشورمان فضای مناسبی بسازیم و به قولی که از روز اول به مردم داده شده بود در سیاست خارجی یعنی تعامل سازنده به آن جامه عمل بپوشانیم.

امروز شرایط ما با دو سه سال پیش کاملاً متفاوت است. امروز در شرایطی هستیم که تحریم‌ها به زودی از جلوی پای فعالان اقتصادی ما برداشته خواهد شد و دوران ایران هراسی سپری شده است. امروز دورانی است که شاهد استقبال از فضای سودآور فعالیت اقتصادی در ایران عزیز در سطح جهان و از جمله آسیا، اروپا، آمریکا و دیگر کشورها هستیم. من در سفر اخیرم برای شرکت در مجمع عمومی سازمان ملل متحد ،در جلسه‌ای که با فعالان اقتصادی آمریکایی داشتم، آنها را به حضور و سرمایه‌گذاری در ایران دعوت کردم البته در صورتی که بتوانند موانع داخلی خودشان را بردارند. در بعضی از رسانه‌ها از مشکلات حضور کارآفرینان آمریکایی در ایران سخن گفته می‌شود،بله ممکن است مشکل داشته باشند، اما مشکل از آن طرف است و اتفاقاً یکی از کارآفرینان معروف و مدیران معروف اقتصادی آمریکا از من می‌خواست که دولت ایران دولت آمریکا را تشویق کند برای این که موانع پیش روی آنها را بردارد تا بتوانند در ایران حضور یابند.

هیچوقت ایران مانع حضور سرمایه‌گذاران آمریکایی در ایران نبوده بلکه هر زمان مانعی بوده تحریم از طرف آنها بوده است. امروز هم اگر بتوانند موانع را بردارند راه پیش پای همه باز است. آنچه ما به دنیا گفتیم این بود که در شرایط جدید ما آماده میزبانی خوب و دعوت از همه کارآفرینان خارجی هستیم و در صورتی که سرمایه و تکنولوژی وارد ایران شود، بخشی از بازار 80 میلیونی در اختیار آنها قرار می‌گیرد و بازار صادراتی مشترک برای هر دوی ما ایجاد شود. هر فردی می‌خواهد می‌تواند در این عرصه حضور یابد. سرمایه‌گذاران داخلی ما، ایرانیان خارج از کشور، سرمایه‌گذاران خارجی؛ دنیای اقتصاد باید دنیای رقابت سالم باشد.

البته ما در کشورمان نیاز به تحرک جدید برای تجارت خارجی، صادرات غیرنفتی و ایجاد اشتغال هستیم که این هر سه برای ما حائز اهمیت است.

امروز یک فرصت بسیار مناسبی در اختیار ملت ایران و همه علاقمندان به کار در ایران وجود دارد. ما از آغاز دولت چند هدف را در بخش اقتصادی دنبال می‌کردیم؛ ایجاد ثبات و آرامش در بازارهای متنوع اقتصادی، برداشتن موانع متعدد برای تولید و صادرات غیرنفتی، چارچوبی که در اقتصاد کلان بتواند برای آینده کشور امیدبخش باشد یعنی انضباط پولی و مالی، تحرک در زمینه فعالیت بانک‌ها، ‌کنترل پایه پولی، مهار تورم و ایجاد رونق اقتصادی و خروج از رکود.

در همه این زمینه‌ها از ابتدای دولت قدم‌های بسیار مهمی برداشته شده است. موضوع مهار تورم و کاهش مستمر تورم در دستور کار قرار گرفت. این هم برای تولید اهمیت دارد، هم برای مردم و هم برای ارزش پول ملی و هم برای پیش بینی آینده و برنامه‌ریزی برای آینده، بسیار مهم است. هدف دولت این است که تا پایان این دولت تورم کاهش پیدا کند تا مرز یک رقمی. ممکن است قبل از پایان این زمان ما به این هدف دست پیدا کنیم. حتی ممکن است در تورم نقطه به نقطه ما تا پایان امسال به یک رقمی برسیم.

چنانکه به مردم اعلام شده کاهش تورم در دستور کار خواهد بود و این کاهش تورم ادامه خواهد یافت، هم در سال 95 و هم در سال‌های 96 و تا پایان دولت یازدهم تا یک رقمی شدن تورم. البته نقدهایی بعضی‌ها به این سیاست وارد می‌کنند و بزرگترین نقد این است که این سیاست انقباضی است و نمی‌تواند کمکی برای خروج از رکود کند. خب ما در سال گذشته از رکود مستمری که هشت فصل به طور مداوم با آن مواجه بودیم، خارج شدیم. بعضی‌ها می‌پرسند که واقعاً از رکود خارج شدیم؟ خروج از رکود یک تعریفی دارد. اگر در دو دوره سه ماهه ما شاهد رشد اقتصادی باشیم این یعنی رونق و خروج از رکود. در سال گذشته شاهد رشد اقتصادی در سه ماهه اول و دوم و سوم بودیم و در مجموع سال هم 3 درصد رشد داشتیم. پس از رکود خارج شدیم. البته دوباره ممکن است به رکود برگردیم. بله باید حواسمان جمع باشد و تلاش فراوانی انجام شود تا بتوانیم مشکلات تولید را حل و فصل کنیم.

به هر حال ما امروز می‌دانیم که تولیدگران و کارآفرینان جامعه ما با مشکلاتی مواجه هستند. از طرفی در زمینه تسهیلات مالی و پولی و شرایط بانکی ما به همه تقاضاهای آنها پاسخ مثبت داده نمی‌شود و از طرفی به خاطر کاهش تقاضا برخی از اجناس تولید شده در انبارها مانده و بفروش نرسیده و از طرفی مسایلی که در کشورهای همسایه وجود دارد و ناامنی‌هایی که بوده و مشکلاتی که کشورهای همسایه ما با آن مواجه بوده‌اند، صادرات و تبادل کالا رونق کافی نداشته و از طرف دیگر کاهش قیمت نفت هم به مشکلات اضافه شده است.

در اقتصاد، در بخش دولتی و مخصوصا خصوصی که وابستگی شان به نفت و پتروشیمی بیشتر است وقتی فراز و فرودی در قیمت نفت ایجاد می‌شود، آنها را تحت تأثیر قرار می‌دهد. ما از تابستان پارسال با کاهش قیمت نفت مواجه شدیم آن هم کاهش 50 و 60 درصدی و ما از نفت بشکه‌ای 110 و 105 دلار به 45 و 50 دلار رسیدیم. پیداست که این وضعیت به کشور فشار اقتصادی وارد می‌کند.

بسیاری از کشورهای صادرکننده نفت که درآمد اصلی شان از نفت بود، هم دچار تنش در بازار ارز شدند و هم تورم بسیار بالایی داشتند، اما در کشورما نه تنشی در بازار داشتیم و نه تورم بالا رفت، اما در عین حال با مشکلاتی مواجه هستیم. به هر حال وزارتخانه‌ها برای دادن خدمات به جامعه به خاطر درآمد کم با مشکلاتی مواجه هستند.

بخش‌های تولیدی ما با مشکلاتی مواجه هستند اما در عین حال علیرغم همه مشکلات دولت توانسته مسیر و اهدافی که داشته را ادامه دهد. البته وقتی بحث اشتغال می‌شود، پیچیدگی‌های خاص خودش را دارد.

اساساً مذاکرات هسته‌ای ما بخاطر این بود که شرایط جدیدی را در روابط بین‌الملل و منطقه بوجود بیاوریم. توافق هسته‌ای یکی از فرازهای بزرگ در سیاست خارجی و دیپلماسی جهان است. در یک مسأله پیچیده مهم بین‌المللی کشوری مثل ایران با شش قدرت جهانی مواجه بوده و بعد از دو سال تلاش و مذاکره به همان نقطه‌ای رسیده که از روز اول این دولت اعلام کرد و گفت «هدف ما در این مذاکرات یک نتیجه برد - برد است» و ما به این نتیجه دست یافتیم. میز دیپلماسی برای اولین بار در دهه‌های اخیر نشان داد که قدرت منطق می‌تواند بر قدرت تهدید و فشار به خوبی پیروز و موفق شود.

جز یک رژیم غاصب در منطقه هیچ کشوری در دنیا نیست که نسبت به این توافق اظهار خوشحالی نکرده باشد و به این هفت کشور تبریک نگفته باشد. حالا البته گروه‌های کوچک افراطی در گوشه و کنار هستند که هیچوقت از تعادل و آرامش خوشحال نیستند. بقول آن آقا که گفت نان ما در دعوا است. اینها تعداد اندکی هستند و باید تحمل‌شان کرد. به هر حال این شرایط برای آنها ، خیلی شرایط سختی است که ببینند ایران روابطش با جهان یک روابط احترام آمیز است.

ما دنبال توافق هسته‌ای نبودیم که مشکل هسته‌ای را حل کنیم، البته می‌خواستیم که مشکل هسته‌ای هم حل شود. دنبال مذاکره بودیم برای ایجاد فضای جدید در منطقه و جهان. این فضا است که برای ما اهمیت دارد. البته در کنار مشکلات کاهش قیمت نفت ما با یک مشکل دیگری مواجه شدیم که زمانش را قبلاً کوتاه‌تر پیش‌بینی می‌کردیم و آن زمان بین توافق و اجرای توافق بود. ما درباره چارچوب‌های توافق در لوزان در فروردین به توافق رسیدیم و بعد در ادامه راه در تیرماه به توافق رسیدیم و انتظار این بود که بعد از چند هفته شاهد اجرای برجام باشیم. این نه پیش بینی ایران بلکه پیش‌بینی همه بود. افراطیون آمریکا سنگی جلوی راه انداختند و موضوع هسته‌ای را که برای همه یک موضوع بین‌المللی بود به خطا به یک موضوع ملی و حتی حزبی تبدیل کردند که یکی از خطاهای بزرگ در سیاست خارجی آمریکا بود که یک موضوع ملی و بین‌المللی تبدیل به یک دعوای حزبی شد.

البته انتخابات با همه زیبایی‌هایش در همه کشورها دردسرهایی هم به همراه دارد. در آمریکا چون در آستانه انتخابات هستند باعث گردید مسأله، تبدیل به یک مسأله حزبی شود و بعد بخواهند که این توافق به کنگره ارجاع شود، در حالی که ربطی به کنگره نداشته و یک موضوعی بوده که توافق بین 7 کشور در سازمان ملل بوده است. در ایران هم اگر فراز و نشیب مختصری هست، باز بخاطر همان موضوع انتخابات است.

وقتی موضوعی در دستور کار شورای امنیت سازمان ملل قرار می‌گیرد یعنی موضوعی بین‌المللی است و موضوع داخلی و دو جانبه نیست. حالا به هر حال این موضوع باعث شد که چند ماه اجرای توافق به تأخیر بیفتد و ما فعلاً در این فراز و نشیب معطل شدیم و فاصله بین روزی که ما در تیرماه به توافق رسیدیم تا روزی که قرار است اجرا شود، این فاصله زمانی برای اقتصاد دردسرآفرین است. چرا؟ برای این که خریدار ممکن است بگوید کمی صبر کنیم تا وضع بهتر شود و توافق اجرا شده و تحریم برداشته شده و شرایط بهتر شود و ممکن است تقاضا را در بازار دچار مشکل کند.

از طرف دیگر برنامه‌ریزی‌هایی که برای ورود سرمایه و قراردادها شده است. طرف قرارداد را می‌نویسد، پاراف می‌کند، اما امضا می‌ماند برای روز اجرا. کارها عقب می‌افتد، انتظار برای خریدار داخلی و یک انتظار برای روابط ما با فعالان اقتصادی دنیا که این بر بازار ما، بر تولید و تحرک اقتصادی و بازار سرمایه تأثیر گذار بوده است.

این همه تقاضا برای ورود به بازار سرمایه و کار و بورس ما وجود دارد ولی همه منتظرند روز توافق برسد و وارد بورس شوند. خب این انتظار باعث می‌شود که مشکلاتی را در ماه‌های پیش رو داشته باشیم. البته هر چه جلو می‌رویم، زمان کوتاه شده و به روز اجرا نزدیک تر می‌شویم و بی‌تردید شاهد یک جهش در حرکت اقتصادی و تعامل با دنیا و حضور سرمایه‌گذاران خارجی و ورود فناوری به کشور خواهیم بود. یکی از مشکلات اقتصاد ما این است که در چندسال گذشته فناوری کم‌تر وارد کشور شده بخاطر همین تحریم و موانع، اما امروز این دروازه باز شده و فناوری‌های نو می‌تواند حرکتی جدید ایجاد کند.

اما نکته‌ای که درباره اشتغال داشتم که همه این حرکت و فعالیت اقتصادی ما یکی از اهدافش اشتغال است.

در دهه 60 نرخ رشد جمعیت بالا رفت. یعنی نوزادانی متولد شدند که تقریباً دوران کودکی و سالهای اول دبستان‌شان را در شرایط جنگ تحمیلی گذراندند و همه این عزیزان آماده می‌شدند برای نیمه دهه هشتاد برای ورود به بازار کار. نیمه 80 باید شرایطی ایجاد می‌شد که نیروهای کار جدید ما جذب بازار کار شوند. خوشبختانه در آن دوران درآمد نفتی ما هم بیش از حد انتظار افزایش پیدا کرد. یعنی زمانی نفت 143 دلار بود اما حالا بعضی روزها 43 دلار است و یک درآمد بسیار عظیمی در سایه صادرات نفت و میعانات بدست آمد، درست در آن سالهایی که آن نیروهای جوان می‌خواستند وارد بازار کار شوند و بهترین فرصت و یک فرصت استثنایی برای ایجاد اشتغال بود تا جوانان ما صاحب کار شوند که متأسفانه در آن دهه و به ویژه در نیمه دوم دهه 80 که وضع درآمد نفتی ما بسیار خوب بود، اشتغال خالص ما تقریباً صفر است. یعنی از سال 85 تا سال 90 اشتغال خالص ما صفر است و در مجموع ما عدد و رقمی برای اشتغال نداشتیم.

دولت یازدهم که آمد از یک طرف تورم، از طرفی رکود، از طرفی خیل بیکاران و از طرفی هم ترکیب تحصیلات و جنسیت نیروی کار ما تغییر کرده و ما باید بتوانیم برای ترکیب جدید اشتغال بیافرینیم.

برای ایجاد اشتغال پایدار، راه دیگری جز توسعه و رونق پایدار نداریم. حتی در برخی از صنایع ما دنبال صنایع پایین دستی هستیم که به وزرای مربوطه نیز توصیه کرده ام که اگر پتروشیمی بزرگی داریم، روی صنایع پایین دستی آن تمرکز کنید که اشتغال و درآمد بیشتری ایجاد می کند. این حرکت در سال 92 و 93 برای خروج از رکود و ایجاد رونق شروع شد و لایحه مربوطه به مجلس داده شد. مصوبات متعدد در دولت گذرانده شد، اما در سال 93 با کاهش قیمت نفت مواجه شدیم و پس از آن نیز مقداری طولانی شدن مذاکرات هسته‌ای و فاصله بوجود آمده میان حصول توافق تا اجرای آن و برداشتن تحریم.

اما علیرغم اینها، تلاش دولت بر این است که مسیری که بوده همان مسیر را ادامه دهد، هم برای رونق اقتصادی و اشتغال و هم برای صادرات غیرنفتی. البته ممکن است تولیدکنندگان در ذهن‌شان این سؤال مطرح شود که آیا واقعاً یک رقابت سالم و آزادی وجود دارد؟ رقیب ما فقط قدرت‌های اقتصادی هستند و یا دیگران هم رقیب هستند؟ ممکن است این سوال برای کارآفرینان مطرح شود که آیا سیاست‌های دولت باثبات می‌ماند و آیا در کنار دولت قوه قضاییه مدافع سرمایه‌گذاری‌های سالم است و قوه مقننه دنبال قوانینی است که مشکلی برای ما ایجاد نکند؟‌ آیا اگر من در کشور کارآفرین شدم و وضعم بسیار خوب و معروف شدم و توانمند شدم، کسی نمی‌آید به من بگوید چرا اینقدر زود و سریع وضع مالی تو خوب شد و من کاملاً امنیت برای توسعه اقتصادی دارم؟ ممکن است سؤال کند آیا انرژی لازم من همیشه وجود دارد؟ یا تابستان با کمبود برق مواجهیم؟ و در زمستان گاز کم می‌شود؟ آیا دولت توان تأمین برق و گاز و انرژی و بطور کلی الزامات برای تولید را دارد؟ آیا دولت فضای سالم تعامل با جهان را ادامه می‌دهد؟ فضا را به گونه‌ای ادامه می‌دهد که اگر منابع داخلی کم شود، بتوان از منابع خارجی استفاده کرد؟ آیا مسیر صادرات دروازه‌اش باز می‌ماند؟

دولت موظف است به این سؤالات پاسخ شفاف دهد و رییس جمهور موظف است به وعده‌هایی که به مردم داده پاسخ دهد. دولت موظف است به کارآفرینان اعتماد بدهد.

حمایت دولت و قوای سه‌گانه و حتی حمایت مقام معظم رهبری پشت سر تولید است. این سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی به معنای این است که تمام نظام پشت تولید است؛ تولید درون‌گرا و برون نگر. این سیاست‌ها تأکید می‌کند که سیاست ما سیاست صادراتی است و این دولت متعهد است برای هر گونه حمایت و رفع موانع و تامین تسهیلات لازم برای این که به اهداف اقتصادی خود دست پیدا کنیم.

البته از ابتدای تابستان تیم اقتصادی را فراخواندم، به دلیل این که تحلیل فضای سه ماهه اول به ما می‌گفت که به خاطر کاهش قیمت نفت و همچنین تأخیر در اجرای توافق هسته‌ای ممکن است در زمینه رونق اقتصادی با مشکلاتی مواجه باشیم. به همین دلیل از تیم اقتصادی خواستم در زمینه یک بسته سیاستی جدید برای 6 ماهه دوم امسال برای رونق اقتصادی کار کنند و این کار انجام گرفته و در دو هفته گذشته جلسات مداومی داشتیم برای این که این بسته را نهایی کنیم و ابعاد مختلف این بحث را بررسی کنیم.

سیاست‌های جدید را که برای شش ماهه دوم امسال می‌تواند حرکت خوبی در زمینه رونق اقتصادی ایجاد کند، در روزهای آینده بنده تیترهای اصلی‌اش‌ را اعلام خواهم کرد و توسط تیم اقتصادی جزییات آن به اطلاع مردم می‌رسد و با اجرای آن شاهد یک تحرک مثبت خواهیم بود، برای این که ما بتوانیم رشد اقتصادی مثبت را ادامه و استمرار دهیم.

کشور ما بخاطر امنیتش، انرژی‌اش، جوان‌های تحصیلکرده و سیاست پایدارش و بخاطر درایت رهبری معظم نظام، مسیر آینده‌اش مسیر روشنی خواهد بود. مسیر رونق اقتصادی و رشد اقتصادی، صادرات غیرنفتی و توسعه و جذب سرمایه خارجی و داخلی و حضور ایرانیان خارج از کشور و در نهایت اشتغال برای نسل تحصیلکرده جوان کشور.

السلام علیکم و رحمه الله و برکاته